Algemeen

Op 5 november 2020 heeft de gemeenteraad de Programmabegroting 2021 vastgesteld. Het begrotingssaldo van de primaire begroting was € 3.010.000 nadelig. Bij de eerste begrotingswijziging heeft de raad het Dekkingsplan 2021-2024 vastgesteld (€ 818.000). Het begrotingstekort na de 1e begrotingswijziging was € 2.192.000 nadelig.

Volgens genomen besluiten en de ontwikkelingen en afwijkingen die in deze Voorjaarsnota zijn vermeld stellen we het begrotingssaldo nu met € 461.000 nadelig bij.
Het begrotingssaldo komt daarmee op € 2.653.000 nadelig. Zie onderstaande tabel.
Het tekort voor 2021 dekken we voorlopig door aanwending van de algemene reserve. Als dit tekort zich bij het opstellen van de jaarrekening niet voordoet, dan vindt de aanwending niet plaats.

In deze Voorjaarsnota zijn per programma de mutaties aangegeven en toegelicht. Het betreft veelal autonome ontwikkelingen waar we niet op kunnen sturen. De grootste mutaties zijn:

Bezuinigingen
Voor het sluitend maken van de begroting 2021 waren bezuinigingen/ ombuigingen nodig. De fracties hebben in het begin van het begrotingsproces een lijst met ombuigingen aangeleverd. De ombuigingen waarvoor een raadsmeerderheid was zijn verwerkt in de begroting 2021 (Top 19). Omdat dit niet voldoende was is aanvullend het Dekkingsplan 2021-2024 vastgesteld door middel van de 1e begrotingswijziging.

Hieronder staat een overzicht van de gerealiseerde en nog niet gerealiseerde bezuinigingen in 2021 van de Top 19 en het Dekkingsplan 2021-2024. Een toelichting op de stand van zaken van de bezuinigingen is in deze Voorjaarsnota opgenomen per programma bij het onderdeel Bezuinigingen. Een meerjarig totaaloverzicht van alle bezuinigingen is opgenomen in de bijlage.
Van een aantal bezuinigingen is nog onduidelijk of we deze kunnen realiseren. Bij de Najaarsnota komen we hier op terug.

Sociaal domein
Bij de raming voor deze voorjaarsnota hebben we alle verschillende deelproducten doorgelopen. We hebben gekeken naar de realisatie van 2020, de trends en de mogelijke gevolgen van de coronacrisis. Zo komen we tot bijgestelde ramingen, die leiden tot een nadeel van € 136.000 in deze voorjaarsnota. Van het geld dat we ontvangen voor coronamaatregelen voor jeugd zetten we  103.000 in ter dekking van deze extra kosten.
Bij de begroting 2021 hebben we het Herstelplan Sociaal domein vastgesteld. Het Herstelplan maakt integraal onderdeel uit van de opgave sociaal domein. We hebben daarin een vermindering van de kosten van € 244.000 van begeleiding (jongeren én volwassenen) en van jeugd met verblijf opgenomen. De opgave sociaal domein is inmiddels geconcretiseerd in een startnotitie. Ook werken wij met een overzicht van alle concrete lopende en geplande acties. Deze bundelen en structureren wij in een uitvoeringsplan dat het college vóór de zomer vaststelt en wij delen dat met de VNG visitatiecommissie sociaal domein. In de tussentijd zitten we niet stil: er zijn tientallen acties lopend om de grip op de uitgaven in het sociaal domein te behouden. Het is nog té kort om de concrete financiële resultaten hiervan te becijferen. Zowel 2020 als 2021 zijn door de coronacrisis atypische jaren, en het is niet uit te sluiten dat dit ook voor 2022 zal gelden.

In de eerste kwartaalrapportage Sociaal Domein 2021 is de raad geïnformeerd over de verwachtte inkomsten uit de nieuwste ledenbrief van de VNG ten aanzien van de financiële tekorten op de jeugdzorg en de noodzaak van compensatie. De VNG heeft in mei intensief overleg gevoerd met het rijk. Dit heeft geresulteerd in een extra incidentele bijdrage van het rijk van € 493 miljoen in de algemene uitkering, waarvan € 255 miljoen voor de aanpak van wachttijden in de hoog-specialistische jeugdhulp. Hier wordt in regionaal verband aan gewerkt, onder andere via de Gelderse Verbeteragenda. Een bedrag van € 238 miljoen wordt gegeven voor financiële lucht.
De definitieve berekeningen volgen uit de meicirculaire, maar de verwachting is dat deze € 238 miljoen zich vertaalt naar plusminus € 432.000 incidenteel voor 2021 voor de gemeente Berg en Dal. Op het moment van schrijven is nog niet bekend wat het kabinet gaat doen met de uitspraak inzake de arbitrage tussen VNG en rijk over de structurele tekorten.

Coronavirus
De uitbraak van het Coronavirus (COVID-19) eind februari 2020 heeft een enorme impact op ons allemaal. Het Coronavirus heeft gevolgen voor veel beleidsterreinen van onze begroting 2021 en mogelijk voor de jaren daarna.
In 2021 ontvangen we via de algemene uitkering geld van het rijk voor een aantal coronaregelingen, onder andere Tozo (Tijdelijke ondersteuning zelfstandig ondernemers), Tonk (Tijdelijke ondersteuning noodzakelijke kosten), armoedebestrijding, impuls re-integratietrajecten en lokale culturele voorzieningen. De budgetten hiervoor zijn meegenomen in deze Voorjaarsnota. Deze hebben geen invloed op ons begrotingssaldo.

Het is nog onduidelijk of we extra geld ontvangen van het rijk voor overige coronamaatregelen, bijvoorbeeld extra inzet personeel (BOA's), toerisme, bijstand, inhaalzorg en meerkosten Wmo jeugd. Daarnaast zullen er ook voordelen ontstaan op diverse budgetten, doordat we projecten niet of later uit gaan voeren. De financiële consequenties zijn op dit moment nog niet in beeld. We verwachten dit bij de najaarsnota inzichtelijk te kunnen maken. Onze financiële buffer is voldoende en we bewaken onze liquiditeitspositie goed. We nemen zo nodig maatregelen om onze taken in deze crisis zo goed mogelijk te blijven uitvoeren.

Hieronder staat de ontwikkeling van het begrotingssaldo 2021.

Hieronder staat een overzicht met daarin de saldi per programma na verwerking van de mutaties in deze Voorjaarsnota.